نحوه نگارش فصل های پایان نامه

 فصل های پایان نامه، اغلب به ٥ فصل كلی تقسيم مي شود. هر یک از فصل های پایان نامه دارای اصول آموزشی متفاوت هستند. به طور مثال، نحوه ی نگارش فصل اول، اصلا مشابه فصل دوم(پیشینه تحقیق) نیست. از طرفی دیگر، نحوه نگارش فصل سوم، مشابه فصل دوم و همچنین فصل چهارم و پنجم، نخواهد بود. اما با همه این تفاوت ها در نگارش آن ها، همه ی فصل های پایان نامه باید با یکدیگر کاملا، پیوسته نوشته شوند. پايان نامه مثل يك داستان و فصول یک کتاب، به يكديگر وابسته هستند. نمی توان بدون آموزش از نحوه نگارش فصل ها و  جزئيات  آن ها، شروع به نوشتن پايان نامه کنیم. در اين مقاله به بررسی کلی، نحوه نگارش  فصل های پايان نامه پرداخته شده است. تا آخر این مقاله، همراه ما باشید تا بتوانید با کاهش اشتباهات متداول دانشجویان در نگارش فصل ها، بهترین نتیجه را از زمان و هزینه خود در انجام فصل های پایان نامه داشته باشید. 

 

نحوه نگارش فصل اول پایان نامه

در فصل اول، کلیات پایان نامه همانند آنچه در پروپوزال، شرح داده شد، به صورت کامل تر آورده می شود. این فصل نیز مانند هر فصل دیگری، با مقدمه شروع می شود. در بخش مقدمه فصل اول باید بیشتر به موضوع اهمیت و ضرورت انجام این تحقیق،نوآوری و جنبه جدید بودن موضوع و  هدف اصلی پژوهش، انتخاب روش تحقیق، شکاف های موجود در این حوزه و همچنین روند کلی طی شده در فصل های پایان نامه قرار داده شود. تمام مطالب بخش مقدمه در فصل اول، باید دارای رفرنس باشند.

تیترهای مشخص برای فصل اول پایان نامه چیست؟

فصل اول شامل اهداف(اصلی و فرعی) ، اهمیت و ضرورت انجام تحقیق، فرضیه ها یا سؤالات تحقیق و نوآوری پژوهش نسبت به دیگران، روند کلی از انجام مراحل پایان نامه و آنچه در فصل های دیگر بیان می شود. در نتیجه، کلیاتی از روند انجام پایان نامه در این فصل قرار می گیرد. اغلب هرآنچه که داخل پروپوزال آمده است به صورت تکمیل شده در در فصل اول می آید. بخش هایی از پروپوزال نیز باید در فصل اول حذف گردد.به‌طور مثال در فصل اول که در حقیقت همان کامل شده پروپوزال است مباحث پیشینه و مبانی نظری باید حذف گردد و مطالب آن به فصل دوم(پیشینه تحقیق)، انتقال داده شود.

مقدمه فصل اول

مقدمه اين فصل، می تواند همان بخش بيان مسئله مشخص شده در پروپوزال و یا تکمیل شده آن باشد. مقدمه هر فصل، در ابتدای هر فصلی آورده می‌شود و کلیاتی از مباحث مطرح‌شده در آن فصل را مشخص می‌کند که هر خواننده با خواندن این بخش متوجه شود که قرار است در این فصل به چه مطالبی پرداخته شود(دوستان عزیز دقت کنید که تمام جملات و مطالب این بخش باید دارای رفرنس معتبر از مقالات باشند. شما نمی‌توانید از خودتان صحبتی بدون رفرنس انجام دهید یا از سرچ کردن گوگل و سایت ها مواردی را درج کنید مگر اینکه آمار رسمی از سایتی معتبر، آورده شود. در مقدمه فصل اول و همچنین در فصل دوم و سوم نیز به همین صورت می‌باشد ولی در فصل 4و5 چون مربوط به کار تحقیقاتی شماست شما باید تجزیه‌وتحلیل و نتیجه‌گیری خودتان را بیاورید و در مورد آن بحث نمایید.

نگارش دو فصل اول پایان نامه(فصل اول، دوم)

در نگارش دو فصل اول پایان نامه می بایست از پژوهش ها و مقالات پیشین به شیوه ای درست استفاده گردد. فصل اول پایان نامه، مطابق با پروپوزال، ولی با کمی تغییرات می باشد. در فصل دوم، می بایست مطابق با هدف اصلی مشخص شده در پروپوزال و فصل اول، تیترها و مقالات خوانده شوند. پیوستگی مطالب و دسته بندی مقالات یکی از مهم ترین موارد جهت نگارش فصل دوم پایان نامه است.

نگارش فصل دوم پایان نامه(پیشینه تحقیق یا ادبیات موضوع)

به فصل دوم پیشینه پژوهش یا ادبیات موضوع می گویند. این فصل در مورد اینه که در مقالات پیشین (مقالات فارسی و خارجی) قبلی در این حوزه چه کارهایی انجام دادند، پرداخته شده است.

در این فصل باید مقالات داخلی و خارجی  خوانده و دسته بندی شود . در فصل دوم هرمطلبی که آورده می شود (از جدول گرفته تا شکل)باید دارای رفرنس  باشد و می بایست مشخص کنید که این مطلب از کجا آورده شده است. چون بدون رفرنس هر مطلبی در این فصل بیان گردد، به عنوان دزدی ادبی محسوب می شود و کل ارزش انجام پایان نامه را زیر سؤال خواهد برد.

مراحل نگارش فصل دوم پایان نامه(پیشینه تحقیق)

فصل دوم پایان‌نامه به‌مرور ادبیات و پیشینه تحقیق می‌پردازد، یعنی در این فصل شما ابتدا با توجه به‌عنوان پایان‌نامه باید مقالات فارسی و انگلیسی را تهیه کنید و سپس تمام مقالات فارسی را خوانده و مقالات خارجی را ترجمه کرده و سپس از جمع‌بندی آن‌ها شروع به نوشتن مقدمه و تیترهای فصل دوم نموده و می‌بایست دقت کنید تمام مطالب و خطوط این فصل باید رفرنس داده شوند . تمام جداول و نمودارهایی که آورده می‌شود باید با رفرنس باشد و هیچ مطلب بدون رفرنس معتبر برای اساتید موردقبول نیست. بعضی‌ها فکر می‌کنند باید در این فصل مطالب گذشته را کپی کنند درحالی‌که این‌طور نیست شما باید خلاصه‌ای از مطالبی که از مقالات داخلی و خارجی مطالعه کردید را بیاورید و رفرنس بیاورید و این به معنی آوردن متن کامل پژوهش‌های گذشته نیست و این اشتباهی است که دانشجوها را در ادامه کار دچار مشکل می‌کند.

 شناسایی متغیرهای پژوهش

هر پایان‌نامه‌ای دارای یک سری عوامل، فاکتورها و متغیرهایی اصلی و تخصصی است که جهت درک راحت خوانندگان می‌بایست آن‌ها را در فصل اول تعریف کنیم. در فصل دوم می بایست در قسمت پیشینه تحقیق، متغیرهای مؤثر شناسایی و در صورت نیاز، دسته بندی شود

بررسی اصلالت سنجی مطالب

به تازگی دانشگاه‌ها دارای نرم‌افزارهای اصالت‌سنجی هستند که تشخیص می‌دهد آیا مطالب از پایان‌نامه دیگران کپی شده است یا خیر؟ نوشتن فصل دوم برخلاف انتظارات دانشجویان اصلاً کار آسانی نیست و باید بین مطالب آورده شده نیز پیوستگی داشته باشد. شما نمی‌توانی در فصل اول در مورد یک مطلبی بنویسید و در فصل دوم در مورد مطلب دیگر و در فصل 3 و 4 و 5 مطالب دیگری بیان گردد. یک پایان‌نامه در حقیقت مثل یک داستان است که تمام مطالب آن از فصل 1تا فصل 5 باید با یکدیگر پیوسته و در راستای هدف اصلی پایان نامه نگارش شوند.

فصل سوم(روش تحقیق)

 فصل سوم، مشخص کردن روش تحقیق جهت شناسایی ابزاری برای رسیدن به هدف اصلی پایان نامه است.  هر روش تحقیق دارای نرم افزار و مراحل منحصر به فرد خود می باشد. انتخاب روش تحقیق با توجه به موضوع اصلی و هدف اصلی پایان نامه ما مشخص می شود. هر روش تحقیقی برای هر پایان نامه ای مناسب نیست، بنابراین در انتخاب روش تحقیق پایان نامه خود نهایت دقت و مطالعات را باید داشته باشید.

 

مراحل نگارش فصل سوم پایان نامه

در فصل سوم  روند انجام روش تحقیق پژوهش  توضیح داده می شود و این به معنی درس دادن و توضیح نحوه کار کردن با نرم‌افزار نیست. آنچه مدنظر این فصل می باشد، نحوه خروجی ها و بررسی آن ها و توضیحات در مورد روند کلی، روش تحقیق می باشد. روش تحقیق، یعنی با چه ابزاری می‌خواهید پژوهش خود را جمع‌بندی و تجزیه‌وتحلیل کنید. هر تحقیق و پژوهش علمی با توجه به موضوع و هدفی که دارد ، دارای روش تحقیق منحصر به فردی می باشد.

نمی‌توان، هر روش و ابزاری را، برای پژوهش خود، انتخاب کنید و اول باید بدانید کاربرد آن روش تحقیق چیست و آیا به شما جهت رسیدن به هدف اصلی پایان نامه و پژوهش کمک می‌کند یا خیر؟

پاسخ این پرسش شمارا جهت انتخاب روش مناسب کمک خواهد نمود. نمی‌توانیم اگرموضوع شما آزمایشی است از روش‌ها تحقیق های آماری استفاده کنید و یا نمی‌توان اگر رتبه‌بندی بر معیارها بر اساس معیارها را به‌صورت چندگانه می‌خواهید از روش آماری استفاده کنید چون روش آماری نمی‌تواند این کار را انجام دهد و نیاز به روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره است. در انتخاب مناسب روش تحقیق خود دقت زیادی کنید و انتخاب اشتباه روش تحقیق می‌تواند پژوهش و پایان‌نامه شمارا به‌طورکلی رد کند و تمام زحمات شمارا بیهوده کند. انتخاب روش تحقیق ها در رشته‌های مدیریت و روانشناسی  اغلب آزمایشگاهی نیست و به یک صورتی آماری است یا ربطی به آمار پیدا می‌کند. روش‌های تحقیقاتی مختلفی برای انجام پایان‌نامه‌ها وجود دارد  و انتخاب روش تحقیق برای هر عنوانی متفاوت است. رفرنس دهی در این فصل مهم است ولی نه به میزان رفرنس دهی در فصل دوم ، چون اغلب مطالب فصل سوم از کتاب‌های مرجع مربوط به روش تحقیق، انتخاب‌می شود.

 

انجام فصل چهارم(تجزیه و تحلیل داده ها)

در فصل چهارم، پس از جمع آوری داده ها، در این فصل باید داده های جمع آوری شده وارد نرم افزار شود و سپس تجزیه و تحلیل و  در صورت نیاز و با توجه به موضوع  و روش تحقیق انتخاب شده،  مراحل تجزیه و تحلیل اطلاعات انجام گیرد. آنچه در این فصل تجزیه و تحلیل می شود براساس داده های جمع آوری شده در پایان نامه خودمان است و نباید در این فصل از داده های پژوهش های دیگر یا نتایج آن ها استفاده شود.

مراحل نگارش فصل چهارم پایان نامه

در فصل چهارم پایان‌نامه، باید به تجزیه‌وتحلیل داده‌های پژوهش خود بپردازیم. در این فصل برعکس فصل‌های دیگر که نیاز به رفرنس می‌خواست اصلاً نباید رفرنس داشته باشید و دلیل آن این است که فصل چهارم پایان‌نامه به تجزیه‌وتحلیل داده‌های پایان‌نامه شماست و ربطی به پایان‌نامه‌های دیگر ندارد. فصل چهارم با توجه به اینکه از پژوهش‌های پیشین در کنار جمع‌آوری اطلاعات شما می‌باشد ولی همه مطالب باید با تجزیه‌وتحلیل خاص پژوهش شما باشد و نباید هیچ مطلبی از پایان‌نامه‌های دیگر و یا نتایج آن‌ها کپی شود ولی شما می‌توانید در صورت نیاز در ادامه نتایج پژوهش‌های پیشین استفاده نموده و آن‌ها را در پژوهش خود توسعه دهید. فصل چهارم پایان‌نامه در ادامه فصل سوم که مربوط به روش تحقیق بود استفاده نموده و با استفاده از نرم‌افزار مناسب آن روشی که در فصل سوم یادشده است را در فصل چهارم اجرایی می‌کند. در فصل چهارم با استفاده از نرم‌افزارها و روش‌های مناسب یادشده در فصل سوم به تجزیه‌وتحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده پرداخته می‌شود. یعنی باید پس از جمع‌آوری اطلاعات در این فصل آن داده‌ها را به نرم‌افزار منتقل نموده و سپس خروجی به‌دست‌آمده را تجزیه‌وتحلیل می‌کنیم. نحوه‌ی جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های مختلفی مانند پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده، استخراج داده‌های روش‌های آزمایشگاهی و یا استخراج و ثبت داده‌های کمی و کیفی از پروژه‌های اجرایی انجام می‌شود و سپس داده‌های جمع‌آوری‌شده را در فصل 4 تجزیه‌وتحلیل می‌کنیم.

فرضیه‌هایی که در فصل اول و پروپوزال آورده اید را در این فصل باید با استفاده از روش تحقیق خود، تائید را رد نمایید.

انجام  فصل پنجم پایان نامه

در فصل پنجم هم که نتیجه گیری می کنید از کارتون و با استفاده از این پنج تا فصل بیان میکنید که به چه نتایجی رسیدید؟ برای آینده چه پیشنهادهایی دارید درنهایت فصل پنج‌ در ادامه‌ی تجزیه‌وتحلیل در فصل 4 به پیشنهاد‌های و نتیجه‌گیری از کل پژوهش حاضر می‌پردازد. درنهایت فصل پنجم، آخرین فصل پایان‌نامه است که با نام نتیجه‌گیری و پیشنهاد‌های می‌باشد. همه اساتید راهنما و داوران شما در پایان‌نامه به دنبال این هستند که ببینند شما به چه نتایجی دست پیدا کردید و در حقیقت هدف اصلی هر پژوهشی این است که بتوانیم با بررسی پژوهش‌های خود و با استفاده از ابزارهای مناسب به نتایج ارزشمندی دست پیدا کنیم. این نتایج تمام زحمات شما در فصول قبل را نشان می‌دهد. علاوه بر این‌که شما نتایج کلی پژوهش خود را بیان می‌کنید و فرضیه‌هایی که در فصل اول و پروپوزال آوردید را در این فصل باید تائید را رد نمایید.

مراحل نگارش  فصل پنجم پایان نامه

درنهایت فصل پنج‌ ، در ادامه‌ی تجزیه‌وتحلیل داده ها در فصل چهارم ، به بررسی نتیجه گیری های کلی  و پس ارائه پیشنهاد‌های کاربردی برای پژوهش های بعدی می‌پردازد. درنهایت فصل پنجم، آخرین فصل پایان‌نامه است، که با نام نتیجه‌گیری و پیشنهاد‌ها می‌باشد. همه اساتید راهنما و داوران در پایان‌نامه به دنبال این هستند که ببینند شما به چه نتایجی دست پیدا کردید و در حقیقت هدف اصلی هر پژوهشی این است که بتوانیم با بررسی پژوهش‌های خود و با استفاده از ابزارهای مناسب به نتایج ارزشمندی دست پیدا کنیم. این فصل در حقیقت، نتایج تمام زحمات شما در فصول قبل نشان می‌دهد.

بررسی دلایل رد یا تأیید فرضیه ها

علاوه بر این‌که شما نتایج کلی پژوهش خود را در این فصل براساس تجزیه و تحلیل داده های خود در فصل چهارم، به صورت خلاصه، اما شفاف و با جزئیات، توضیحات  می دهید. همچنین، در این فصل، دلایل تأیید یا رد فرضیه هایی که در فصل چهارم، مشخص شد را می بایست به صورت شفاف در این فصل، توضیح دهید. اما، اکثر دانشجویان با کپی نمودن مطالب مشابه فصل چهارم یا کپی نمودن رد یا تأیید فرضیه ها در فصل چهارم، آن را به عنوان نتیجه گیری، بیان می کنند که این کار کاملا از نظر علمی، اشتباه است. رد یا تأیید فرضیه، در فصل چهارم انجام شده است و در فصل پنجم می بایست دلایل رد یا تأیید آن ها، بیان گردد.

مقایسه نتایج با پژوهش های پیشین

در یک بخش از این فصل می‌توانید به بررسی نتایج خود با پژوهش‌های پیشین بپردازید. پژوهش شما می‌تواند در راستای پژوهش‌های دیگر به نتایج ارزشمندی برسد که پژوهش‌های دیگری که در این حوزه انجام‌شده است را توسعه دهد و مرزهای جدیدی را برای آن موضوع ایجاد کند و حتی در مواردی می‌تواند خلاف نظرات پژوهش‌های دیگر باشد که دلیل این اختلاف باید کامل مشخص گردد که چه شرایطی در این پروژه یا موضوع حاکم بوده است که موجب تناقض با پژوهش‌های پیشین یا پژوهشی دیگر گردد.

به‌طورکلی هدف از نگارش فصل پنج، پنج چیز است:

هدف اصلی در هر پایان نامه ای، دستیابی به نتیجه گیری شفاف است، همه این مراحل از انتخاب موضوع، نوشتن پروپوزال و نگارش فصل های پایان نامه و انجام روش تحقیق و تجزیه و تحلیل داده ها، رسیدن به نتایج مشخص است. از این رو، فصل پنجم پایان نامه، فصل اصلی و بسیار مهمی است که اکثر دانشجویان به راحتی از آن عبور می کنند.در ادامه تعدادی از مهم ترین، اهداف نگارش فصل پنجم(نتیجه گیری و پیشنهادها)، برای شما گردآوری شده است:

1. ارائه تفسیر خود از نتایجی که در فصل 4 تجزیه و تحلیل شده است. این تفاسیر براساس مقالات و تجارب شما از گردآوری اطلاعات و همچنین خروجی نرم افزار تحلیل داده ها؛ انجام می شوند.
2. بازگشت به بیان مسئله و هدف اصلی تحقیق به‌منظور ارائه بازتاب و تأکید بر موضوع اصلی پژوهش خود و نحوه دستیابی به هدف اصلی و روند انجام مراحل، باید در این فصل، مشخص گردد.
3. منسجم ساختن و کنار هم قرار دادن تمام تجارب مهم در فصل‌های قبلی و بحث درباره نقاط قوت و ضعف پژوهش خود و همچنین مقایسه نتایج با پژوهش های پیشین، امری مهم است. مشخص نمودن تفاوت نتیجه‌های خودتان با نتیجه‌گیری پژوهش‌های قبلی که در این زمینه انجام‌شده است. (آیا نتایج شما در راستای پژوهش‌های قبلی بوده است یا خلاف آن‌ها بوده یا منجر به توسعه پژوهش های قبلی‌ شده اید و آن ها را توسعه داده اید؟!).
4. ارائه توصیه‌ها و پیشنهادهایی کاربردی برای انجام پژوهش‌های بعدی و توسعه در مورد عنوان پایان‌نامه خود به محقق های بعدی
5. شما در فصل پنجم باید به طور شفاف و واضح بیان کنید که به چه نتایجی دست پیدا کردید. تحلیل نتایج و ارائه راهکار برای آن، از جمله موارد مهم در این فصل می باشد.

آموزش ساخت پاورپوینت حرفه ای جلسه دفاع و نحوه سخنرانی علمی در جلسه دفاع

پس از اتمام فصل های پایان نامه، یکی از مهم ترین و اساسی ترین دغدغه دانشجویان، نحوه آمادگی برای ارائه اصولی برای جلسه دفاع پایان نامه است. برای ارائه جلسه دفاع، نحوه طراحی و سپس ساخت پاورپوینت و ترتیب اسلایدها و همچنین نحوه اصول سخنرانی علمی و همچنین متقاعدسازی داوران و اساتید به صورت کاملا علمی، آخرین مرحله پایان نامه و نتیجه نهایی از مراحل پایان نامه خواهد بود.

 

جهت مشاوره و انجام صفر تا صد پايان نامه و جلسه دفاع با شماره ارتباطی ٠٩١٣٣٨٦٢٧٧٦  در تلگرام و واتس اپ در ارتباط باشيد ؛ جهت پاسخ گویی سریعتر و تخصصی تر ، رشته و گرایش خود را در تلگرام یا واتس آپ ارسال نمایید (اولويت با پيام های تلگرامی است)

با تشکر از همکاری شما

مقالات مشابه با این مقاله:

آموزش تخصصی و حرفه ای جلسه دفاع پایان نامه

دوره جامع و کاربردی انجام پروپوزال ارشد و دکترا

آموزش صفر تا صد انجام پایان نامه (طبق اصول علمی)

 

دوره جامع و کاربردی انجام پروپوزال ارشد و دکترا

آموزش صفر تا صد انجام پایان نامه (طبق اصول علمی)

دوره های آموزش پایان نامه از انتخاب موضوع تا جلسه دفاع

توضیح فصل های پایان نامه

پروپوزال و فصل اول پایان‌نامه‌ها باید به چه صورتی نوشته شود؟

فصل دوم پایان نامه باید به چه صورتی نوشته شود؟

فصل سوم پایان‌نامه چگونه باید نوشته شود؟

نحوه نگارش و کیفیت فصل چهارم پایان‌نامه

فصل 5 پایان‌نامه

نوشته شده توسط مهندس مهرداد حمصیان