در حال حاضر در دنیای مدرن امروز صرفه جویی در مصرف انرژی موضوعی بسیار مهم است که معماران و سازندگان به آن توجه ویژه ای دارند. هزینه ای که صرف نصب و راه اندازی سیستم های سرمایشی و گرمایشی می شود تقریباً بالاست اما بازده ایده آل این سیستم ها در طول زمان از نظر اقتصادی مقرون بصرفه بوده و هزینه های انرژی سرمایشی و گرمایشی را کاهش می دهد. سیستم های تهویه عضو جدانشدنی ساختمان های امروزی هستند که نمی توان از آن ها اجتناب نمود اما پیشرفت ها و فناوری هایی که اخیراً صورت گرفته، محصول جدیدی را به بازار عرضه نموده که نقش بسزایی در خنک کردن ساختمان ایفا می کنند. این محصول نوعی آجر است که به دلیل تاثیر بسیار در کاهش دمای ساختمان، آجر خنک کننده نامیده شده است.
آجرهای خنک کننده از نوع مصالح نوین به شمار می آیند و طراحی آن ها توسط محققان آمریکایی و با استفاده از پرینترهای سه بعدی صورت گرفته است. در واقع آجر خنک کننده همان آجر رسی می باشد که شکل آن نامنظم بوده و هوا را از سطح مقطع نا منظم خود عبور می دهد. شکل نا منظم این آجر ترکیبی از اشکال مثلث و مستطیل است و امکان گردش هوا را فراهم می کند. به همین علت آجر خنک کننده دارای طراحی منحصر بفرد بوده و به دلیل تو خالی بودن، نقش مهمی در تنظیم دمای محیط دارد. این نوع آجرها در ابعاد گوناگون تولید شده و در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرند. این آجرها قدرت کاهش دمایی بالایی دارند و می توانند خانه را به سرعت خنک نمایند. اگر روی این آجرها آب بریزید هوای خنک در بین منافذ آن به جریان افتاده و دمای خانه را کاهش داده و آن را خنک می کند. آجرهای خنک کننده که توسط چاپگرهای سه بعدی تولید می‌شوند همانند اسفنج یک بافت متخلخل دارند که درون آن بافت‌ها پر از آب می‌شود. سپس این آب‌ها درون آجر تبخیر می‌شوند و محیط را خنک می‌کنند. همچنین این آجرها یک بخش سایبان مانند دارند که از شدت حرارت نور خورشید می‌کاهند. آب درون آجرها نیز به صورت دستی، با استفاده از پمپ و یا اسپری تامین می‌شود. تخمین زمان تامین آب مجدد نیز به شرایط آب و هوایی و اندازه آجرها بستگی دارد. کم هزینه بودن مواد و سهولت در تولید و نصب آجرهای خنک کننده، آن ها را به یک سیستم مناسب برای تهویه، به ویژه در کشور و شهرهایی که آب و هوای گرم و خشک مانند خاورمیانه و استرالیا غربی دارند، تبدیل کرده است.
ویژگی آجر خنک کننده
همان گونه که گفته شد در حالت کلی آجرهای خنک کننده قابلیت خنک کردن محیط را دارا می باشند. از دیگر ویژگی های آجرهای خنک کننده می توان موارد زیر را نام برد.
- با استفاده از آجرهای خنک کننده در ساختمان سازی می توان استفاده از سیستم های تهویه را به حداقل رساند و هزینه های ناشی از مصرف انرژی سرمایشی و گرمایشی ساختمان را به شدت کاهش داد. همان گونه که گفته شد این آجرها به دلیل طراحی منحصر بفرد خود، بدون صرف هیچ گونه هزینه اضافی محیط شما را در فصل تابستان خنک و در زمستان گرم نگه می دارند. این امر به نوبه خود باعث برقراری انرژی پایدار در ساختمان می شود.
- آجرهای خنک کننده به دلیل طراحی زیبای خود و به دلیل شکل نامنظم و خاص خود می توانند جایگزین آجرهای سنتی شوند که بسیار ساده هستند و از نظر شکل مورد پسند همه افراد نیستند. در صورت استفاده از این آجرها دیگر نیاز به زیبا سازی نیست چرا که هنگام قرار گرفتن در کنار هم، شکل و زیبایی خاصی را به وجود می آورند که هرگز در آجرهای سنتی این اتفاق روی نمی دهد.
- به دلیل شکل نامنظم این آجرها، می توان در هنگام نصب طبق نظر و طراحی مشتری آن ها را روی هم چید و نیاز به یک طرح خاص و پیروی از یک الگوی یکسان وجود ندارد.
- چیدمان و ملات ریزی روی این آجرها بسیار آسان می باشد بنابراین مدت زمانی که صرف نصب این آجرها می شود بسیار پایین تر از حالتی است که از آجرهای سنتی استفاده می شود. همچنین نصب این آجرها نیاز به مهارت و تخصص خاصی ندارد و به راحتی روی هم چیده می شوند.
- طراحی قسمتی از آجر خنک کننده سایبان مانند می باشد که باعث می شود میزان شدت نور خورشید کاهش پیدا کرده در نتیجه گرمای کمتری به خانه منتقل می شود. همچنین منافذ موجود در این آجرها امکان گردش هوا را فراهم می کنند.
- دیوارهای آجری سنتی به شکل عمود بر سطح زمین قرار می گیرند، به همین دلیل نور خورشیدی که به سطح دیوار می تابد، به زمین منعکس می شود. اما سطح آجرهای خنک کننده، نور خورشید را به سطح زمین منعکس نمی کنند ، در نتیجه پرتوهای خورشید به سمت بالا هدایت خواهند شد.
- با استفاده از آجر خنک کننده حرارت و گرمای کمتری به داخل ساختمان وارد می شود چرا که مسیر عبور گرما از خارج به داخل ساختمان با استفاده از این بلوک ها طولانی تر می گردد.
- آجر خنک کننده نه تنها نقش زیادی در کاهش انتقال گرما به ساختمان ایفا می کند، بلکه تا حد زیادی در جلوگیری از انتشار صوت نیز سهم بالایی دارد. طراحی این محصول منجر به کاهش انتقال سر و صدا از داخل به خارج از ساختمان و برعکس می شود.
تفاوت آجر خنک کننده با آجر سنتی
- در آجرهای سنتی انتقال حرارت از یک سمت است، از این رو گرما بیشتر به داخل ساختمان هدایت می شود اما سطح آجرهای خنک کننده به دلیل وجود منافذ کوچک قطع شده، در نتیجه مسیر انتقال گرما طولانی تر شده و گرمای کمتری هدایت می شود.
- پس از دیوارچینی با آجر سنتی، عملیاتی مانند گچ کاری، سفیدکاری و رنگ آمیزی دیوار حتماً باید انجام شوند اما دیوارچینی با آجرهای خنک کننده نیازی به زیباسازی و صرف هزینه اضافی ندارد.
- سطح آجرهای سنتی به راحتی سر و صدا را از خود عبور می دهند اما طراحی خاص آجر خنک کننده آن را به عایق صوتی تبدیل نموده است
- دیوارهای آجری سنتی به شکل عمود بر سطح زمین قرار می گیرند، به همین دلیل نور خورشیدی که به سطح دیوار می تابد، به زمین منعکس می شود. اما سطح آجرهای خنک کننده، نور خورشید را به سطح زمین منعکس نمی کنند ، در نتیجه پرتوهای خورشید به سمت بالا هدایت خواهند شد.
همانطور که می‌دانید در عصر ما یکی از دغدغه‌های اصلی در کل جهان کاهش مصرف انرژی و یا بهینه کردن مصرف انرژی است. با توجه به اینکه آجر خنک کننده با صرف کمترین انرژی هوای محیط را خنک می‌کند، بنابراین می‌توان روی آن به عنوان یک سیستم خنک کننده کم مصرف حساب باز کرد و در جهت کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها بکار برد.
مقالات مشابه با این مقاله:
مهندس مهرداد حمصیان
نوشته شده توسط سعید سلحشور
