معرفی  انواع روش تصمیم گیری چند معیاره(MCDM)(قسمت اول)

روش تصمیم گیری چند معیاره یکی از پرکاربردترین روش های تحقیق های پایان نامه است که در واقعیت نیز بسیار کاربردی  است. شما اگر در هر شغلی هستین روزانه تصمیم های مختلفی می گیرین که این تصمیم ها موجب نتایج ما در آینده می شود. ما روزانه در زندگی خود ودر کار خود با تصمیم های مختلفی روبرو هستیم که در حقیقت این تصمیم ها، در بسیاری از مواقع زندگی آینده ما را مشخص می کند. با توجه به اینکه ذهن ما به تنهایی قابلیت تجزیه و تحلیل همه جوانب کار جهت تصمیم گیری درست را ندارد. ذهن انسان هر چقدر هم قوی باشد در نهایت چندین معیار و فاکتور را می تواند جهت تصمیم گیری مناسب به طور همزمان  در نظر بگیرد بنابراین روش  تصمیم گیری چند معیاره به ما کمک می کند که معیارهای مختلف را شناسایی کنیم و بعد براساس معیارهای مختلف به طور همزمان تصمیم گیری نماییم. استفاده از روش تصمیم گیری چندمعیاره در پایان نامه و پژوهش هایی که به دنبال شناسایی، رتبه بندی معیارهای مختلف و در نهایت به دنبال تصمیم گیری در مواقعی که شما با معیارهای مختلف روبرو هستید، کاربردی است.

روش تصمیم گیری چند معیاره یکی از پرکاربردترین روش های ضروری برای کلیه مدیران سازمان ها، مدیران پروژه و مدیران سازمان ها  است. کیفیت مدیریت اساساً تابع کیفیت تصمیم‌گیری است زیرا کیفیت طرح و برنامه‌ها، اثربخشی و کارآمدی راهبردها و کیفیت نتایجی که در زندگی با آن ها روبرو هستیم  همگی تابع کیفیت تصمیماتی است که مدیر اتخاذ می‌نماید. در اکثر موارد تصمیم‌گیری‌ها وقتی مطلوب و مورد رضایت تصمیم‌گیرنده است که تصمیم‌گیری براساس چندین معیار مورد بررسی قرار گرفته باشد. معیارها ممکن است کمی یا کیفی باشند. در روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره که در دهه‌های اخیر مورد توجه محقق قرار گرفته‌است به جای استفاده از یک معیار سنجش بهینگی از چند معیار سنجش استفاده می‌شود.به عنوان مثال اگر به خواهیم اهمیت روش تصمیم گیری چند معیاره را در زندگی مشخص کنیم می توانیم  خرید یک خانه را مد نظر قرار دهید معیارهای متفاوتی برای خرید خانه وجود دارد و شما باید براساس معیارهای مختلفی که وجود دارد بهترین تصمیم را برای خرید خانه بگیرید(در این جا هم می توانید مقاله نکات مهم در خرید خانه و آپارتمان را هم مطالعه فرمایید):

عوامل مؤثر برای خرید خانه عبارت اند از قیمت ، مساحت، مدت ساخت، فاصله تا محل کار خود، نوع منطقه، بررسی نور  خانه، بررسی پلان معماری خانه و ده ها معیار دیگر که در خرید خانه تاثیر گذارند، حال اگر قصد انتخاب یک خانه از بین چند گزینه را داشته باشیم قطعا ذهنمان درگیر می شود و ذهن ما قابلیت در نظر گیری همه عوامل برای تصمیم گیری نیست و در بسیاری از مواقع شاید نتوانیم تمام معیارها را مدنظر قرار دهیم و تنها بر اساس چند معیار مهم تصمیم گیری می کنیم.  در چنین مواقعی روش تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) ناجی ما برای تصمیم گیری مناسب برای انتخاب شما خواهد بود . هر جا که شما با انتخاب روبرو هستین می توانید از روش تصمیم گیری چند معیاره استفاده کنید، همان طور که می دانید هروقت که شما با انتخاب روبرو هستید، یعنی شما می بایست براساس چندین گزینه که پیش روی شما است بهترین را تصمیم گیری و انتخاب کنید(به طور مثال انتخاب همسر، انتخاب خانه مناسب برای خرید و اجاره، انتخاب سیاست های مناسب مدیران در سازمان ها و شرکت های مختلف، انتخاب و رتبه بندی پیمانکاران در پروژه و غیره).

دوستان که قصد انتخاب موضوع پایان نامه خود را با روش تصمیم گیری چند معیاره دارند باید در عنوان خود  دقت کنند که عنوان پایان نامه های تصمیم گیری چند معیاره اغلب با عنوان ارزیابی و رتبه بندی و یا تصمیم گیری می باشد و باید شما ببینید آیا روش تصمیم گیری چند معیاره به درد عنوان پایان نامه شما خواهد خورد و خیلی از دانشجویان در انتخاب  روش تصمیم گیری چند معیاره اشتباه می کنند و یا روش اشتباهی را انتخاب می کنند. به شما پیشنهاد می کنم که اگر قصد انتخاب روش های تصمیم گیری چند معیاره را دارید تا می توانید در عنوان خود نوع روش را مطرح نکنید تا در فصل سوم پایان نامه شما بتوانید روش خود را تغییر دهید. شما باید برای انتخاب روش تصمیم گیری چند معیاره مطالعات فرآوانی داشته باشید که کدام روش برای پژوهش شما درست است و حتما در انتخاب موضوع پایان نامه خود با متخصصان و اساتید مشورت کنید.

انواع روش های تصمیم گیری چند معیاره

روشهای تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) به دو دسته کلی تصمیم گیری چند هدفه (MODM) و تصمیم گیری چند شاخصه (MADM) تقسیم می شوند. هدف از تصمیم گیری انتخاب بهترین گزینه یا وزن دهی به عوامل تصمیم گیری است. هر روش  تصمیم گیری وظیفه خاصی دارد یکی هدف وزن دهی به معیارها، یکی هدفش رتبه بندی گزینه ها و دیگری هدف ارزیابی معیارها می باشد. که در اینجا به توضیح پرکاربردترین روش های تصمیم گیری چند شاخصه خواهیم پرداخت. اگر بخواهیم طبقه بندی از مدل های تصمیم گیری چند معیاره داشته باشیم به شکل زیر اشاره می شود.  همانطور که در شکل زیر مشاهده می کنید اگر موضوع پایان نامه و پژوهش  و هدف آن براساس انتخاب یک چیز باشد و قصد اولویت بندی یا رتبه بندی معیارها را دارید باید تصمیم گیری چند شاخصه را انتخاب کنید و در غیر این صورت برای مسائل طراحی که هدف بهینه سازی است می بایست از روش تصمیم گیری چند هدفه استفاده کنید.

به طور کلی مدل‌های چند هدفه به منظور طراحی و مدل‌های چند شاخصه به منظور انتخاب گزینه برتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. تفاوت اصلی مدل‌های تصمیم‌گیری چند هدفه با مدل‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه آن است که اولی در فضای تصمیم‌گیری پیوسته و دومی بر فضای تصمیم‌گیری گسسته تعریف می‌گردند(ویکی پدیا).

https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B5%D9%85%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%DA%86%D9%86%D8%AF%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%87

روش های غیرجبرانی شامل روش های عام، لکسیکوگرافی، رضایت بخش و جایگشت می باشد و روش های جبرانی هم در نمودار زیر آورده شده است که مطرح ترین آن ها، روش تاپسیس، ویکور،AHP و ANP  است.

در ادامه این قسمت به بررسی انواع روش های تصمیم گیری چند معیاره جهت  روش انجام پایان نامه پرداخته در مقاله قسمت دوم پرداخته خواهد شد. روش های تصمیم گیری چند معیاره از روش هایی است که در فصل سوم پایان نامه ها جهت رسیدن به هدف می تواند مورد استفاده قرار بگیرد، در ادامه نیز مقالات مشابه با این مقاله جهت انتخاب موضوع هماهنگ با روش تحقیق و نگارش فصل سوم آورده شده است.

برای کسب اطلاعات بیشتر مطلب ذیل را مطالعه فرمایید

فصل سوم پایان‌نامه چگونه باید نوشته شود؟

اهمیت انتخاب موضوع پایان‌نامه و مراحل ابتدایی پروپوزال

انتخاب موضوع و عنوان اصلی پایان نامه

نوشته شده توسط مهندس مهرداد حمصیان