رشته مدیریت ساخت و مدیریت پروژه، گرایشی در رشته عمران و معماری است که منجر به پیشرفت در صنعت ساخت و عمرانی کشور می گردد ولی این گرایش باید به درستی در کشور پیاده شود. بسیاری از دانشجویان مدیریت ساخت سؤال می کنند که چگونه در این رشته موفق شوم و آیا بازار کار این رشته در ایران است؟ بازار کار را باید خودمان بسازیم. مدیریت ساخت در حقیقت یک گرایش نیست و شما باید خودتان با افزایش مهارت هایتان به آن دست پیدا کنید. بسیاری از ایرادهای دانشجویان در گرایش های مختلف این است که انتظار دارند در طول 2 و سه سال فوق لیسانس و بعد دکترا، بازار کار پیدا کنند. بازار کار در هر کشوری براساس نیاز آن کشور و براساس نیاز جامعه به وجود می آید. نیاز پروژه های عمرانی کشور ما الان چیست؟ برای این که بازار رشته مدیریت ساخت و مدیریت پروژه را بدانید باید شما به این سؤالات پاسخ دهید تا بدانید آیا این رشته در کشور ایران چه وضعیتی دارد؟ وضعیت زمان پروژه های عمرانی در حال حاضر چگونه است؟ یک پروژه ساختمانی ساده باید طبق برنامه ریزی اولیه در 1 سال تمام شود ، چند سال طول می کشد 2 سال و گاهی ماه ها بیشتر به طول می انجامد. دلیل آن چیست؟ آیا دلیل آن این است که ما سازه را درست طراحی نکردیم؟ آیا نقشه معماری دچار مشکل است؟ آیا مهندسان عمران و معماری با یکدیگر هماهنگ نیستند؟ چرا این مشکلات در پروژه های عمرانی موجب افزایش زمان و هزینه می گردد؟ چرا اکثر پروژه های عمرانی کشور و به ویژه پروژه های زیرساختی مانند مترو شهر اصفهان بیش از سی سال تأخیر می افتد؟ چرا مترو شهر تهران سال ها عقب افتاده است؟ بحران های ایجاد شده در پروژه های بزرگ کشور و نیمه کاره ماندن آن ها چیست؟
مدیریت ساخت یعنی کنترل زمان، هزینه و برنامه ریزی و داشتن مهارت های مناسب برای این مشکلاتی که در این مقاله ذکر کردیم. این مشکلات تنها تعداد بسیار کمی از مشکلات پروژه های عمرانی بوده است. الان کشورهای پیشرفته مثل آمریکا و کانادا چرا اینقدر در پروژه هایشان پیشرفت کرده اند . چرا کشوری مثل دبی که چند سال پیش بیابانی بیشتر نبود الان بهترین سازه های جهان را می سازد؟ آیا این همان مدیریت درست نیست؟ خیلی افراد می گویند کشوری مانند دبی از متخصصان اروپایی، آمریکایی و غیره استفاده کرده است. جالب است بدانید بسیاری از بهترین متخصص کشورهای جهان، ایرانی هستند و مشکل ما در انجام طراحی و تحلیل سازه ها نیست.
مشکل اصلی کشور ما ایران ، عدم مدیریت است. یک مدیر کاربلد می تواند یک پروژه بزرگ و بعد یک کشور و شهر را به مانند شهری مثل دبی کند. مثال دبی را برای این زدم که بدانید یک کشور بیایانی با مدیریت به کجا رسیده است؟ مهارت های مدیریت ساخت علاوه بر یادگیری نرم افزارهای تخصصی برای برنامه ریزی، یادگیری مهارت های مختلف برای مدیریت اکیپ و مشورت با ان ها برای حل مشکلات است. یک فرد مدیریتی باید قدرت ارتباط با افراد را داشته باشد باید بتواند اکیپ های مختلف را با نحوه مهارت های خود کنترل کند. اگر به دنبال عدم ارتباط با افراد هستید به دنبال این رشته مدیریت ساخت و مدیریت پروژه نباشید. اگر شما نمی توانید زندگی خود را برنامه ریزی کنید و نمی توانید در شرایط بحران های زندگی عکس العمل مناسب انجام دهید باید اول بتوانید این عوامل را در زندگی خود به وجود بیاورید تا بتوانید یک پروژه را هم مدیریت کنید. این مهارت ها را باید آموزش ببینید و هیچ شخصی از اول این مهارت ها را نداشته است ولی برای یادگیری آن باید در هر جایی که هستید بتوانید اجرا کنید. رشته مدیریت ساخت یک رشته ای است که در تمام زندگی و مهارت های هر شغلی هستید، استفاده کنید و موفق شوید. یک گرایش مدیریت ساخت اگر در رشته تخصصی خود هم کار نکند اگر این مهارت های مدیریتی را یاد بگیرید در هر شغلی می توانید موفق شوید. عمل کردن در رشته مدیریت ساخت حتی مهم تر از یادگیری های سرد است. پس به دانسته های خود عمل کنید و به دنبال روش های غیر عملی که فقط در کتاب ها آماده است، نروید،راهکارهایی را اجرا کنید که در اجرای پروژه های عمرانی در کارگاه ها عملی باشد. دانستن یک علم با مهارت یک حرفه با یکدیگر تفاوت دارد شما اگر بهترین علم را هم بلد باشید ولی مهارت اجرای آن را در واقعیت ندانید، در بهترین حالت شما می توانید این علم را به افراد دیگر فقط آموزش دهید. مشکل بیشتر اساتید ما این است آن ها دانش دارند ولی مهارت ندارند. ما در پایان نامه ها مشاهده می کنیم که اساتید راهنما ما خوب ایراد می گیرند ولی خودشان مهارت ندارند چون اگر مهارت داشتند، دیگر برایشان صرف نمی کرد که آن ها تدریس کنند چون آن ها را اجرا می کردند. دانشجوهای ما وقتی از دانشگاه خارج می شوند فقط دانش دارند ولی مهارتی ندارند. دانش علم مدیریت ساخت و به کارگیری آن ها با هم تفاوت دارد. علاوه بر دانش شما باید مهارت های برنامه ریزی با استفاده از msp را در رشته مدیریت ساخت بدانید و دانستن نرم افزار msp شما را یک موفق نخواهد کرد. این نرم افزار فقط یک ابزار برای عملی کردن بیشتر دانش مدیریت پروژه است. این که برنامه اولیه شما بعد از این که انجام شد باید به دنبال راهکارهای اجرا کردن این برنامه باشیم و علم مدیریت ساخت این کار را قرار است انجام دهد. یک مدیر نباید دید خطی داشته باشد و می بایست با دید تفکر سیستمی به مسائل در پروژه های عمرانی نگاه کند. این که چه عواملی باعث شد که ما در پروژه دچار مشکل شدیم شامل عوامل مختلفی بوده است و این موانع باید رفع گردد. ما در حال حاضر از نرم افزار msp در کارگاه ها چقدر خروجی گرفتیم ؟ مشکل عملی نشدن برنامه ها چیست؟ همه این مشکلات باید در رشته مدیریت ساخت رفع گردد. ما باید تا کی با این وضعیت بهره وری جلو برویم تا به دنبال رفع مشکل باشیم؟ چقدر زمان و هزینه ها باید از بین رود تا به این نتیجه برسیم که باید به دنبال افراد حرفه ای در رشته مدیریت ساخت باشیم. اهمیت مدیریت ساخت در پروژه های عمرانی از نون شب برای کشور ما مهم تر است. ما باید به دنبال پرورش دانشجویانی باشیم تا 2 و 3 سال دیگر دارای مدیران کاربلد باشیم .حرفه ای شدن در رشته مدیریت ساخت مانند دیگر حرفه ها پروسه ای زمان بر است و این تکنیک ها و مهارت ها را باید دانشجویان خودشان پیدا کنند و اگر به دنبال یادگیری در دانشگاه باشید هیچ وقت این اتفاق نمی افتد.
مثلا شما در رشته مدیریت ساخت درسی مدیریت ایمنی را می گذرانید ولی این رشته مدیریت ایمنی خودش نیاز به ساعت ها آموزش و نکته دارد و با یک درس سه واحدی نمی شود این ایمنی را یاد گرفت. همین ایمنی اگر در اجرای پروژه، فرهنگ سازی نگردد بیشتر پروژه های عمرانی ما را در کشور این می شود که با ایجاد حوادث جبران ناپذیر موجب افزایش زمان، هزینه در پروژه و ایجاد یک مشکل بزرگ برای نیروی انسانی می شود. چرا مدیران ما عواقب این اتفاقات و رعایت آن ها را نمی دانند چون کسی به آن ها آموزش نداده است که یک اتفاق به ظاهر ساده چه مشکلاتی برای یک پروژه بوجود می آورد. همه در کارگاه تابلو زده اند اول ایمنی بعد اجرا ولی وقتی وارد کارگاه می روی در یک ساعتی که آنجا هستی می توانی چندین حرکت غیرایمنی ببینی که هرکدام از آن ها قابلیت این را دارد که یک پروژه را برای همیشه با مشکل روبرو کند. آیا می دانید ایجاد یک حادثه برای یک اکیپ و یک کارگر چقدر بر روحیه و انگیزش بقیه افراد شاغل تأثیر می گذارد؟ آیا می دانید ایجاد یک حادثه برای یک اکیپ و یک کارگر چقدر زمان پروژه را متوقف می کند؟ آیا می دانید ایجاد یک حادثه برای یک اکیپ و یک کارگر چقدر برای یک پروژه هزینه بر است؟ آیا بیمه کارگران می تواند زمان و هزینه های توقف و کاهش انگیزش را در نیروی انسانی، جبران کند؟ این فقط گوشه ای از یک داستان از دروس رشته مدیریت ساخت بود. ما یاد گرفتیم که به دنبال یک جامعه آماری شکست خورده برویم و هرچه تعداد افراد شکست خورده و ناموفق می بینند، خوشحال هم می شوند که آن ها هم مانند خودمان نتونستند موفق بشوند. ما می ترسیم برای آموزش هزینه کنیم در حالی که شما اگر از یک فرد مناسب اطلاعات می گیرید، هزینه بالایی آن فرد انجام داده است و وقت زیادی هم گذاشته است تا توانسته این اطلاعات را کسب کند ولی مطلبی که از همه چیز مهم تر است این است که شما از چه فردی می خواهید مشاوره بگیرید و از حرف چه کسی را گوش می دهید. آن فرد خودش در آن زمینه چه کارهایی انجام داده است. ما وقتی به شخصی می رسیم فقط به مدرک طرف نگاه می کنیم ولی این را نگاه نمی کنیم که این فرد با مدرک بالا؛ خودش چه کاری انجام داده است آیا خودش توانسته موفق گردد. مگر می شود آن فرد موفقی باشد ولی خودش آه در بساط نداشته باشد یا فردی باشد که خودش بیکار باشد . یک خانه هم آجر آجر ساخته می شود و شما نمی توانید در یک شب به موفقیت برسید و شما باید به صورت مداوم وقت بزارید و برای یادگیری و مهارت های تخصصی خود وقت بگزارید. بابا این آدمی که فردی موفق شده است، سال ها وقت گذاشته و سال ها زحمت کشیده است تا به این جا رسیده است. آموزش در کشورهای عقب افتاده ارزشی ندارد و همین مشکل باعث شده است که هر اتفاقی را تجربه کند و وقت خود را تلف کند و بعد در زندگی خود شکست بخورد و بعد به عالم و آدم فحش می دهیم. خوب این شکست را شما می توانستی با آموزش رفع کنی و می تونستی شکست نخوری. آموزش مانند یک لنز دوربین است که هرچه شما لنزهای جدیدی می گذارید شما می توانید ریزترها را ببینید و عکس های درجه یک بیشتری بگیرید. مهارت های لازم برای رشته مدیریت ساخت از انجام درست برنامه ریزی تا روش های مختلف مدیریت pmbok و یادگیری ارتباطات برای افزایش بهره وری در پروژه های عمرانی است.
مقالات مشابه با این مقاله:
مهندسین مدیریت ساخت و مدیریت پروژه چه توانایی ها باید داشته باشند؟
